Connectivity

Wetenschappers zien vooral in de natuur de eerste gevolgen van klimaatverandering. Vogels komen eerder terug van overwintering of trekken zelfs helemaal niet meer weg. Vlinders komen in heel andere gebieden voor dan voorheen. Planten vestigen zich in hoger gelegen gebieden. Biologen die onderzoek doen naar deze verschijnselen concluderen dat veel dier- en plantensoorten gaan uitsterven simpelweg omdat er een grens is aan de mogelijkheden van aanpassing. Een vogel kan wel eerder terugkeren uit zijn overwinteringsgebied maar als de rups die de belangrijkste voedselbron is niet tegelijkertijd ook eerder ten tonele verschijnt overleeft de vogel niet. En een berg houdt op een gegeven moment op: de plant kan niet verder omhoog dan de top! Zij adviseren beleidsmakers om vooral te zorgen voor grote beschermde natuurgebieden die onderling met elkaar verbonden zijn. Dat geeft dieren en planten de ruimte om te migreren naar nieuwe geschikte leefgebieden.
In Australie, zoals in veel andere landen, is ‘connectivity’ dan ook een hot topic. Er zijn verschillende initiatieven om natuurlijke corridors te maken tussen bestaande natuurgebieden, dwars door landbouwgebieden en dorpen en steden. Door slimme projecten met een grote betrokkenheid van private partijen en lokale gemeenschappen blijkt het mogelijk om duizenden kilometers lange natuurlijke corridors te maken, zoals de ‘great eastern ranges-corridor’ die de hele Australische oostkust beslaat.
In Nederland is het huidige kabinet, in weerwil van de roep om meer ‘connectivity’, de ecologische hoofdstructuur aan het afbouwen, vooral om financiёle redenen en vanwege verzet vanuit de landbouwsector. Het ‘great eastern ranges-project’ beschikt niet over veel middelen, maar probeert via een lokale, projectmatige aanpak met kleine financiёle prikkels de ecologische én economische voordelen te laten zien en landeigenaren enthousiast te maken. De manier waarop het Nederlandse natuurbeleid momenteel wordt uitgedragen verbleekt volledig bij de geestdrift en passie bij Australische politici die hiermee op het niveau van de deelstaat en lokaal niveau bezig zijn.

Political climate change

Demonstreren vanwege milieubeleid. Waar zie je dat nog? Afgelopen weekend waren er in Sydney zelfs twee grote demonstraties: eentje vóór de klimaatbelasting in het ene park, en eentje daartegen in een ander park. Je kunt de televisie niet aanzetten of er is wel een programma waarin het gaat over de klimaatbelasting. Zelfs ik word er een beetje moe van! Vooral de tegenstanders zijn luidruchtig. Rechtse politici spreken van een ‘huge –human induced- political climate change because of the climate tax’. Aan de linkerzijde wordt steeds naar Europa verwezen om te laten zien hoeveel banen en technologische vooruitgang het klimaatbeleid daar heeft gebracht. Een belangrijk verschil met Europa is echter dat Australië over enorme steenkoolvoorraden beschikt. Daarom is er nooit echt aandacht geweest voor andere energiebronnen. Als consument kun je hier dus bijvoorbeeld niet zo maar kiezen voor groene energie bij je energieleverancier. Toch zijn de mogelijkheden voor duurzame energie ongekend in dit land met al zijn zon, wind en zee. Er is nog een lange weg te gaan. Op allerlei manieren probeert de overheid het opwekken en gebruiken van duurzame energie te stimuleren, bijvoorbeeld door de aanschaf van zonnepanelen voor particulieren financieel erg aantrekkelijk te maken. Tot dusver met weinig succes, o.a. omdat er te weinig installateurs blijken te zijn met verstand van zonnepanelen.... “Worden de werknemers die hun baan verliezen in de steenkoolindustrie dan omgeschoold?” hoorde ik een sceptische deelnemer aan een televisiedebat vragen aan een politica van de Greens. Ze beantwoordde de vraag bevestigend.

Het is echter de vraag of een geleidelijke omschakeling van kolen naar groen in Australië er toe leidt dat al die steenkolen in de grond blijven zitten. Ik heb daar zo mijn bedenkingen bij. In China is de vraag naar steenkool enorm. Nog altijd wordt daar elke maand minstens één nieuwe kolengestookte centrale geopend, overigens wel behorende tot de modernste (en dus minst vervuilende) van de wereld. China verbruikt nu meer steenkool dan de VS, Europa en Japan bij elkaar. Deze week kondigde de Wereldbank aan te stoppen met de financiering van kolengestookte energiecentrales, met uitzondering van centrales in de allerarmste landen. Dat is een belangrijke stap, al zullen landen als India en China daar niet om malen. Zij zijn in een wedloop gewikkeld om Australische steenkolenmijnen op te kopen voor astronomische bedragen. Die werknemers zullen daar dus nog wel een tijdje blijven werken.